ΝΕΑ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ! ΜΑΡΙΝΟΥ ΑΝΤΥΠΑ 99, ΤΚ 163 45, Ηλιούπολη. ΝΕΟ ΣΥΝΕΧΕΣ ΩΡΑΡΙΟ! ΔΕΥΤΕΡΑ - ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 09:30-18:30 ΣΑΒΒΑΤΟ 09:30 - 15:00

Τηλ.: 2106018238, Κιν.: 6974893819, E-mail: dimitrisbike@gmail.com Υπεύθυνος καταστήματος: Δημήτριος Γ. Γιαννακούρας

Παρασκευή 2 Δεκεμβρίου 2011

Τα φρένα στο ποδήλατο.



Τα φρένα στο ποδήλατο.
Τα τελευταία χρόνια και με την εξέλιξη της τεχνολογίας στον χώρο του ποδηλάτου έχουν γίνει μεγάλα άλματα στην κατασκευή των συστημάτων φρένων. Σήμερα υπάρχουν δύο τύποι φρένων. Ο ένας είναι ο παραδοσιακός με τα «παπουτσάκια» ή τακάκια των φρένων να εφάπτονται στο στεφάνι της ρόδας κατά το φρενάρισμα, ώστε να προκαλέσουν την σταδιακή επιβράδυνση και το σταμάτημα του ποδηλάτου. Αυτός ο τύπος φρένων λειτουργούσε και λειτουργεί πολύ καλά μέχρι τώρα, είναι ελαφρύ και πολύ εύκολο στην επισκευή και συντήρησή του. Παρ' όλα αυτά το συγκεκριμένο σύστημα φρένων έχει μερικές αδυναμίες. Επειδή κατά το φρενάρισμα τα «παπουτσάκια» των φρένων εφάπτονται και τρίβονται με το στεφάνι, σταδιακά το φθείρουν, μπορεί με τον καιρό να προκληθεί μεγαλύτερη ζημιά. Ένα άλλο μειονέκτημα είναι ότι η λάσπη και το νερό συντομεύουν κατά πολύ τη ζωή των φρένων αυτού του τύπου αφού τα φθείρουν και τα ξηραίνουν γρηγορότερα με αποτέλεσμα να μειώνουν το «πιάσιμό» τους πάνω στο στεφάνι κατά το φρενάρισμα. Τα δισκόφρενα από την άλλη (μηχανικά ή υδραυλικά)  προσδίδουν ιδιαίτερη …εμφάνιση σ’ ένα ποδήλατο, ειδικά στα μάτια ενός αδαούς!
Ποια είναι, όμως, η αλήθεια;  Πώς και γιατί μπήκαν τα δισκόφρενα στη ζωή του ποδηλάτη;
Χρειάζονται ή όχι τα δισκόφρενα σ’ ένα ποδήλατο;
Η απάντηση είναι ότι
, η τεχνολογία αυτή πρωτοεμφανίστηκε στα ποδήλατα κατηγορίας mountain (MTBs) προκειμένου να βελτιωθεί η ποιότητα της πέδησης όταν ο ποδηλάτης διασχίζει  λάσπες, λακκούβες με νερά  ή ποταμάκια και ρυάκια. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις το V-Brake κρίνεται ανεπαρκές γιατί οι επιφάνειες της στεφάνης του τροχού καθίστανται ολισθηρές με αποτέλεσμα η απόσταση φρεναρίσματος  να επιμηκύνεται επικίνδυνα! Σ’ αυτές τις περιπτώσεις η στεγνή επιφάνεια του δίσκου (γιατί βρίσκεται αρκετά ψηλότερα από την επιφάνεια του δρόμου) αποτελεί τη λύση για να έχουμε ικανοποιητική πέδηση.
Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις το V-Brake είναι προτιμότερο!
Γιατί; Διότι το ποδήλατο σταματά εξαιτίας της ΡΟΠΗΣ που αναπτύσσεται στους τροχούς κατά την πέδηση αντίρροπα προς την φορά περιστροφής τους.
Να θυμηθούμε εδώ από την φυσική ότι η ροπή δύναμης ως προς άξονα ισούται με το γινόμενο της δύναμης επί την απόστασή της από τον άξονα (
M=F*r).
Έτσι, λοιπόν, στην περίπτωση του δισκόφρενου ο μοχλοβραχίονας της δύναμης ισούται με την ακτίνα του δίσκου, δηλαδή 80 ή 90 mm για δίσκους διαμέτρου 160 και 180mm  αντίστοιχα) ενώ στην περίπτωση του V-brake με την ακτίνα του τροχού (26’’/2=13’’=320 mm περίπου
Δηλαδή, στη δεύτερη περίπτωση είναι περίπου 3,5 φορές μεγαλύτερος!
Αυτό σημαίνει ότι, με την ίδια δύναμη και τον ίδιο συντελεστή τριβής ανάμεσα στα τακάκια και στην επιφάνεια που επιδρούν, στη δεύτερη περίπτωση έχουμε 3,5 φορές μεγαλύτερη ροπή στους τροχούς προκειμένου να σταματήσει το ποδήλατο!
Από όλα αυτά γίνεται φανερό ότι, τα δισκόφρενα στα απλά ποδήλατα γενικής χρήσης (ATB’s) ή στα City & Trekking αποτελούν μια πολυτέλεια που δεν βελτιώνει την ποιότητα της πέδησης του ποδηλάτου αλλά απλά ικανοποιεί την αισθητική και τις…φαντασιώσεις του αγοραστή!
Ίσως με τα παραπάνω να καταρρίπτονται κάποια… taboo αλλά η αλήθεια πρέπει να λέγεται όσο …πικρή κι αν είναι! Μα θα πείτε όλα τα φρένα, αφού κάνουν την ίδια δουλειά είναι και ίδια; Φυσικά και όχι. Όπως και σε κάθε είδος τεχνολογίας, ότι πληρώνεις παίρνεις. Κάθε εταιρεία κατασκευής φρένων ποδηλάτου (Shimano, Campagniolo, Sram, Tektro, Promax, Hayes, Avid) έχει διάφορα μοντέλα, φτηνά και ακριβά, συνήθως αντίστοιχα με τις σειρές μετάδοσης της κίνησης. Αυτά λοιπόν διαφέρουν ως προς το βάρος, το υλικό κατασκευής, την ποιότητα του μηχανισμού και φυσικά την τιμή. Όσο πιο ακριβό τόσο πιο ελαφρύ το σύστημα και τόσο πιο μικρές οι αντιστάσεις και οι τριβές αλλά και η αίσθηση και η δύναμη πίεσης στη μανέτα με αποτέλεσμα πιο αξιόπιστο και αποτελεσματικό φρενάρισμα.
Υδραυλικά δισκόφρενα στο ποδήλατο
Το «υδραυλικό»  στα φρένα του ποδηλάτου αφορά στον τρόπο με τον οποίο η δύναμη που ασκούμε στις μανέτες μεταφέρεται κι επιδρά στα τακάκια, ώστε να αναπτυχθεί η απαραίτητη δύναμη τριβής στο δίσκο του τροχού μέσω της οποίας προκύπτει η «ροπή πέδησης».
Η τεχνολογία αυτή έχει αντικαταστήσει τα παραδοσιακά συρματόσχοινα με σωληνάκια υψηλής πιέσεως μέσα στα οποία υπάρχει κατάλληλο «υγρό φρένων». Είναι σαφές ότι, αντίστοιχα, οι παραδοσιακές μανέτες έχουν αντικατασταθεί με μανέτες - έμβολα συμπίεσης.
Ποια είναι η διαφορά και ποιο το κέρδος;
Η διαφορά είναι ότι  για να φρενάρουμε, αντί να τραβάμε το συρματόσχοινο ώστε να κλείσουν οι σιαγώνες των φρένων, συμπιέζουμε το υγρό στα σωληνάκια.
Το πλεονέκτημα έγκειται στο γεγονός ότι, επειδή τα υγρά είναι πρακτικά ασυμπίεστα, η εντολή πέδησης εκτελείται άμεσα!
Το σημαντικό πλεονέκτημα στα υδραυλικά συστήματα πέδησης είναι το ότι δεν εμφανίζονται υπολογίσιμες τριβές και αντιστάσεις.
Συμπέρασμα: Το υδραυλικό σύστημα πέδησης σε δισκόφρενα  υπερέχει σημαντικά σε αποτελεσματικότητα έναντι του μηχανικού με τις ντίζες. Το μόνο «μειονέκτημα» που μπορεί να προβάλει ο …εχθρός είναι ότι  το σέρβις του απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις!
Και λίγα λόγια για τη συντήρηση και τη ρύθμιση των φρένων.
Όλα τα ποδήλατα που έχουν V-brakes ή μηχανικά δισκόφρενα, τα οποία χρειάζονται περιοδικά ρύθμιση, γιατί καθώς φθείρονται τα τακάκια μεγαλώνει η απόσταση τους από το δίσκο ή τη ζάντα και, ανάλογα, η διαδρομή της μανέτας. Τα τακάκια των φρένων χρειάζονται αντικατάσταση όταν η φθορά τους φτάσει στο όριο που καθορίζει ο κατασκευαστής τους (στα δισκόφρενα συνήθως 0,5 χιλιοστά).
Το να αλλάξουμε «παπουτσάκια» στα V-brakes είναι σχετικά εύκολη υπόθεση αλλά πρέπει να είμαστε προσεκτικοί στη ρύθμισή τους γιατί απορρυθμίζονται εύκολα, ειδικά αν είναι φτηνά.
Εάν έχουμε V-brakes, ελέγχουμε και τη φθορά της ζάντας. Μια υπερβολικά φθαρμένη ζάντα μπορεί να σπάσει ξαφνικά, με συνέπειες που εύκολα μπορεί να φανταστεί κανείς. Οι πιο πολλές ζάντες διαθέτουν δείκτες φθοράς. Ο πιο συνηθισμένος είναι μια περιφερειακή εγκοπή στην επιφάνεια που πατούν τα τακάκια. Όταν η εγκοπή αυτή δεν είναι πια ορατή, έστω και σε ένα μόνο σημείο, πρέπει το στεφάνι της ζάντας να αντικατασταθεί.
Στα μηχανικά δισκόφρενα πρέπει τα τακάκια να ισαπέχουν από το δίσκο 0,2-0,4 χιλιοστά. Η ρύθμιση γίνεται από μία ή δύο βίδες πάνω στη δαγκάνα, ακολουθώντας πιστά τις οδηγίες. Εάν ρυθμίζουμε ένα μηχανικό δισκόφρενο μόνο από τον ρεγουλατόρο της μανέτας, δεν πρόκειται να λειτουργήσει ποτέ σωστά.
Τα υδραυλικά δισκόφρενα δεν χρειάζονται καμία ρύθμιση γιατί καθώς φθείρονται τα τακάκια, τα έμβολα στη δαγκάνα μετακινούνται προς τα έξω, διατηρώντας το διάκενο σταθερό. Ακόμη δεν χρειάζεται συμπλήρωση υγρών ή εξαέρωση παρά μόνο εάν, για κάποιο λόγο, ανοιχτεί το υδραυλικό κύκλωμα. Η εξαέρωση απαιτεί αρκετή πείρα και καμιά φορά ειδικά εργαλεία. Το υγρό που θα χρησιμοποιήσουμε πρέπει να είναι αυστηρά αυτό που αναγράφεται πάνω στο καπάκι της μανέτας, δηλαδή υγρό φρένων DOT ή, συχνότερα, ειδικό λάδι (mineral oil), διαφορετικά θα καταστραφούν όλα τα ελαστικά μέρη του υδραυλικού κυκλώματος.